Czym jest próba szczelności instalacji gazowej?

Próba szczelności to procedura techniczna, której celem jest sprawdzenie, czy wykonana (lub użytkowana) instalacja gazowa nie posiada nieszczelności, które mogłyby spowodować wyciek gazu. Przeprowadza się ją przy pomocy odpowiedniego ciśnienia próbnego, manometrów oraz zgodnie z normami technicznymi i obowiązującymi przepisami.

Szczelność instalacji jest warunkiem koniecznym do jej odbioru, użytkowania i dalszej eksploatacji.

Kiedy należy wykonać próbę szczelności instalacji gazowej?

1. Po wykonaniu nowej instalacji gazowej

To najczęstszy przypadek. Próba szczelności jest obowiązkowa przed odbiorem technicznym instalacji przez gazownię. Bez niej nie zostanie podpisana umowa z dostawcą gazu ani zamontowany licznik gazowy.

Próba musi być wykonana:

• przed zakryciem rur (np. w posadzce lub ścianie),
• przed podłączeniem urządzeń gazowych,
• zgodnie z normą PN-EN 1775 lub odpowiednim rozporządzeniem.

2. Po każdej modernizacji lub rozbudowie instalacji

Jeśli instalacja gazowa była:

• modyfikowana (np. dodanie nowego punktu odbioru),
• przesuwana,
• przedłużana,
• konieczne jest ponowne przeprowadzenie próby szczelności i często również aktualizacja dokumentacji.

3. Przed ponownym uruchomieniem instalacji po dłuższej przerwie

Instalacja, która była wyłączona z użytkowania na dłuższy czas (np. kilka miesięcy lub lat), musi przejść próbę szczelności przed ponownym podłączeniem do sieci gazowej.

4. W ramach okresowej kontroli instalacji (co 5 lat)

Zgodnie z Prawem budowlanym (art. 62), właściciel lub zarządca budynku jest zobowiązany do przeprowadzenia okresowej kontroli instalacji gazowej co najmniej raz na 5 lat. W ramach takiej kontroli bardzo często wykonuje się uproszczoną próbę szczelności (np. za pomocą detektorów gazu lub manometrów różnicowych).

5. W przypadku podejrzenia nieszczelności

Jeśli użytkownik:

• wyczuwa zapach gazu,
• zauważył nieprawidłowości w pracy urządzeń gazowych,
• otrzymał sygnał z detektora gazu,
• konieczne jest natychmiastowe wyłączenie instalacji i wezwanie uprawnionego serwisu do przeprowadzenia próby szczelności i lokalizacji nieszczelności.

Kto może przeprowadzić próbę szczelności instalacji gazowej?

Nie każda osoba ma prawo przeprowadzać próbę szczelności. Ze względu na bezpieczeństwo oraz wymogi formalne, próbę szczelności może wykonać wyłącznie osoba z odpowiednimi kwalifikacjami.

1. Osoba z uprawnieniami SEP G3 (gaz)

Tylko osoby posiadające uprawnienia do prac w zakresie dozoru lub eksploatacji instalacji gazowych (tzw. SEP G3) mają prawo przeprowadzać próby szczelności i podpisywać stosowne protokoły.

2. Firma posiadająca certyfikaty i uprawnienia

Zazwyczaj są to firmy instalacyjne lub serwisowe, które specjalizują się w instalacjach gazowych i mają doświadczenie w realizacji tego typu zleceń. Dobra firma zapewnia:

• wykonanie próby zgodnie z normami,
• prawidłowe wypełnienie protokołu,
• przygotowanie instalacji do odbioru technicznego.

Jak przebiega próba szczelności instalacji gazowej?

Choć szczegóły mogą się różnić w zależności od sytuacji, standardowa procedura przebiega według podobnego schematu:

1. Zamknięcie wszystkich zaworów odbiorczych

Przed rozpoczęciem próby wszystkie odbiorniki gazu (kotły, kuchenki, piecyki) muszą być odłączone lub mieć zamknięte zawory.

2. Wypełnienie instalacji gazem próbym (lub powietrzem)

Do instalacji wprowadza się gaz próbny (najczęściej powietrze, azot lub gaz obojętny), pod odpowiednim ciśnieniem – zgodnym z dokumentacją.

Dla typowych instalacji domowych próbę wykonuje się najczęściej przy ciśnieniu 100–150 mbar, przez minimum 30 minut.

3. Pomiar ciśnienia i obserwacja

Instalacja musi utrzymać zadane ciśnienie przez cały czas trwania próby. Jeżeli nie dochodzi do spadku ciśnienia – instalacja uznawana jest za szczelną.

4. Sporządzenie protokołu próby szczelności

Po zakończonej próbie sporządzany jest oficjalny protokół próby szczelności, który zawiera m.in.:

• dane instalatora,
• parametry próby,
• zastosowane ciśnienie,
• czas trwania próby,
• wynik (pozytywny/negatywny),
• podpisy wykonawcy i inwestora.

Ten dokument jest niezbędny przy odbiorze instalacji przez gazownię lub do celów okresowej kontroli.

Czy próbę szczelności trzeba zgłaszać do gazowni?

Próba szczelności sama w sobie nie musi być zgłaszana do gazowni, ale jej wynik musi być udokumentowany w protokole, który zostanie przedstawiony podczas odbioru technicznego. Jeśli gazownia ma przeprowadzić odbiór instalacji, protokół musi być gotowy i podpisany przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami.

Co grozi za brak próby szczelności?

Brak przeprowadzenia próby szczelności lub wykonanie jej przez nieuprawnioną osobę może skutkować:

• brakiem odbioru instalacji przez gazownię,
• narażeniem mieszkańców na realne zagrożenie życia i zdrowia,
• karami administracyjnymi lub grzywną,
• odmową wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela w razie wypadku,
• koniecznością wykonania instalacji od nowa, jeśli prace były prowadzone nielegalnie.

Próba szczelności instalacji gazowej to podstawowa procedura kontrolna, bez której żadna nowa ani modernizowana instalacja nie może zostać dopuszczona do użytku. Obowiązuje zarówno przy odbiorach technicznych, jak i w ramach przeglądów okresowych.

W skrócie:

Wykonuje się ją po wykonaniu lub modernizacji instalacji, po dłuższej przerwie w użytkowaniu oraz co najmniej co 5 lat.

Może ją przeprowadzić wyłącznie osoba z uprawnieniami SEP G3.

Próba odbywa się pod kontrolowanym ciśnieniem i kończy się wystawieniem protokołu.

Jeśli planujesz budowę, modernizację lub przegląd instalacji gazowej – skontaktuj się z nami. Nasz zespół przeprowadzi próbę szczelności zgodnie z przepisami, przygotuje pełną dokumentację i zapewni Ci bezpieczeństwo oraz zgodność z wymogami technicznymi.